İran'ın nükleer programına karşı çıkan ABD ve AB ortak bir noktada buluştular. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı gereği İran'a uygulanacak yaptırımlar tespit edilip, bir paket olarak uygulamaya konulacak
Yaptırımların içeriği aşağı yukarı belli. Belirsiz olan şey yaptırımların uygulanabilir olup olmadığı, etkinliği.
Yaptırım paketinin şekillenmesinde bir gecikme yaşanıyor. Bu gecikmenin en önemli nedeni 'yaptırımların etkinliği' ile ilgili tartışmalar.
Gözüken bu tartışmalar uzayacak, nihayetinde planlanan bir paket uygulamaya konulacak, biraz müneccimlik olacak belki ama başarısız olacak.
Bu öngörüm iki temel olguya dayanıyor.
Ekonomik yaptırımların uygulanabilir olmasının belli asgari şartları var. İlki 'bağımlılık'. Eğer ilgili ülke, sizin cezalandırmaya karar verdiğiniz, hizaya sokmaya çalıştığınız ülke size bağımlı değilse, kendi ayakları üzeride durabiliyorsa, bu takdirde yaptırımların başarı şansı yok denecek kadar az.
İran, hem petrol ve gaz rezervleri ile bu asgari şarta aykırı bir örnek hem de daha önce yaşadığı ambargo deneyimleri ile tabi kaynaklar haricindeki ihtiyaç mallarını kendi temin eder durumda. Yani batıya bağlı olmak şöyle dursun 'bağımsız' denebilecek bir ülke.
İkinci şart, ilgili ülkenin sizin ekonomik sisteminizle entegre olmuş olması gerekiyor. İran örneğinde olduğu gibi; IMF, Dünya Tcaret Örgütü, Dünya Bankası vb uluslarararsı kurumlarla ve bölgesel ekonomik işbirliği teşkilatları ile entegrasyonu olmayan bir ülke sözkonusu.
Bu durumda İran'a uygulanacak yaptırımların 'havanda su dövmekten öteye geçmeyeceği' aşikar.
Üstelik İran, belli ihtiyaçlarını karşılamak üzere kaynak çeşitliliğini yaratmış, özellikle Çin ve Rusya ile iyi ilişkiler geliştirmiş durumda.
Ambargolara en büyük tehditte buradan geliyor. Ambargoların uygulama gücünün olması için tüm dünyanın ortak hareketi gerekiyor. Üstelik yaptrım uygulayanların da kendilerinin fire vermemesi gerekiyor (Fransa, Almanya gibi ülkelerin yaptırım niyetleri şu sıralarda Washington'da en çok tartışılan konu).
Dünya İsrail'in nükleer gücüne ses çıkarmaz iken, İran'a yaptırım kararı doğru mu ve adil mi soruları masada cevapsız olarak dururken bu kez o sorular kadar önemli bir soru daha masada yerini alıyor: İran'a yaptırım uygulanabilir mi?
